Laktozsuz Süt Nasıl Elde Edilir?
Süt ve süt ürünleri, sofralarımızın vazgeçilmezleri arasında yer alıyor. Yoğurt, peynir, kefir ve tereyağı gibi ürünler; içerdiği zengin vitamin ve mineraller sayesinde sadece lezzetli değil, aynı zamanda oldukça besleyici. Özellikle inek sütü; kalsiyum, fosfor, çinko gibi minerallerin yanı sıra A, D, E, K ve B grubu vitaminleriyle tam bir besin deposu. Ancak her bireyin sütle arası bu kadar iyi olmayabiliyor. Bunun başlıca sebeplerinden biri de laktoz intoleransı.
Laktoz Nedir ve Neden Bazı İnsanlar Süt İçemiyor?
Laktoz, sadece süt ve süt ürünlerinde bulunan doğal bir şeker türüdür. Aslında oldukça masum bir madde gibi görünse de bazı bireyler için sindirimi oldukça zordur. Vücutta laktozun sindirilebilmesi için laktaz adlı bir enzime ihtiyaç duyulur. Bu enzim, ince bağırsaklarda üretilir ve laktozu glukoz ile galaktoza ayırarak emilimini sağlar.
Ancak bazı kişilerde laktaz enzimi yeterli miktarda üretilemez. Bu durumda laktoz bağırsakta sindirilemeden kalın bağırsağa geçer ve burada bakteriler tarafından fermente edilir. Sonuç? Gaz, şişkinlik, mide krampları gibi oldukça rahatsız edici semptomlar... İşte bu duruma "laktoz intoleransı" adı veriliyor. Dünya genelinde her dört kişiden üçü, hayatının bir döneminde bu intoleransı yaşayabiliyor.
Peki bu kişiler süt içemeyecek mi? Neyse ki çözüm var: laktozsuz süt.
Laktozsuz Süt Nasıl Üretilir?
Laktozsuz süt, laktoz intoleransı olan kişilerin de süt tüketebilmesini sağlamak için geliştirilmiş özel bir süt türüdür. Endüstriyel olarak birkaç farklı yöntemle üretilebiliyor. İşte en yaygın iki yöntem:
1. Laktaz Enzimi ile Laktozu Parçalama
Bu yöntemde süte dışarıdan laktaz enzimi ekleniyor. Uygun sıcaklıkta enzim, laktozu glukoz ve galaktoz adı verilen daha basit şekerlere ayırıyor. Bu işlemden sonra süt pastörize edilerek hem raf ömrü uzatılıyor hem de fazla enzim ortamdan uzaklaştırılıyor.
Bu işlem sonucunda elde edilen süt, laktoz içermiyor ve normal sütle aynı besin değerlerine sahip oluyor. Ancak tat olarak biraz daha tatlı geliyor çünkü glukoz ve galaktoz, laktozdan daha tatlı şekerlerdir. Market raflarında gördüğümüz laktozsuz sütlerin çoğu işte bu yöntemle üretiliyor.
2. Ultrafiltrasyon Yöntemi
Bir diğer yöntem ise ultrafiltrasyon. Bu yöntemde süt, özel filtrelerden geçirilerek laktoz gibi küçük moleküller ayrıştırılıyor. Sütteki protein ve yağ gibi büyük moleküller ise filtrede kalıyor. Son aşamada süte tekrar su ekleniyor. Ancak bu yöntem, bazı vitamin ve minerallerin de kaybına neden olabiliyor. Ayrıca tadı, laktaz enzimiyle üretilen laktozsuz süte göre biraz daha yavan kalabiliyor.
Laktaz Enzimi Nereden Geliyor?
Merak ediyor olabilirsin: Bu laktaz enzimi nereden elde ediliyor? Aslında doğada birçok kaynaktan laktaz izole edilebiliyor. Badem, kayısı, elma, şeftali gibi bitkilerde, bazı hayvan organlarında ve mikroorganizmalar (özellikle bazı bakteri ve mantarlar) bu enzimi doğal olarak üretebiliyor. Bilim insanları 1950’lerde süt ürünlerinde bu enzimin kullanılabileceğini fark etti, 1970’lerden sonra ise ticari üretim başladı.
Laktoz İntoleransı Olanlar İçin Alternatifler Neler?
Laktozsuz süt, intoleransı olanlar için harika bir seçenek olsa da, bazı kişiler hayvansal sütleri tamamen hayatından çıkarmayı tercih ediyor. Bu durumda bitkisel sütler devreye giriyor:
Badem sütü
Soya sütü
Yulaf sütü
Hindistan cevizi sütü
Bu alternatifler hem laktozsuz hem de vegan beslenmeye uygun. Ancak besin değerleri inek sütüyle aynı değil, bu yüzden seçim yaparken ihtiyaçlara göre değerlendirme yapmak önemli.
Sonuç Olarak:
Laktozsuz süt, laktoz intoleransı olan bireylerin süt tüketimini kolaylaştıran sağlıklı bir alternatiftir. İster laktaz enzimiyle üretilsin, ister filtreleme yöntemiyle; bu özel sütler sayesinde süt keyfi artık herkesin hakkı! Üstelik tatlı bir farkla…
Kaynaklar: