Sınav Öğrencisine Duygusal Destek Nasıl Sağlanmalı?
Sınav dönemleri, öğrenciler için yüksek stres, kaygı ve baskının yaşandığı kritik zaman dilimleridir. Bu süreçte aile, öğretmen ve çevrenin sağlayacağı duygusal destek, öğrencinin başarısı kadar psikolojik iyi oluşu açısından da büyük önem taşır.
1. Empatik Dinleme
Öğrencinin sınav kaygılarını ve duygularını yargılamadan, çözüm üretmeye çalışmadan dinlemek, destek olmanın en temel adımlarındandır. Empatik dinleme, öğrencinin anlaşıldığını hissetmesini sağlar ve duygusal yükünü hafifletir (Rogers, 1980).
2. Gerçekçi Beklentiler
Ailelerin ve öğretmenlerin öğrenciden beklentilerini gerçekçi tutması önemlidir. Aşırı başarı baskısı, öğrencide kaygıyı artırır ve özgüveni zedeler (Yıldırım, 2014). Öğrencinin çabasının takdir edilmesi, sonucu ne olursa olsun desteklendiğini bilmesi güven hissi yaratır.
3. Olumlu Geri Bildirim
Olumlu pekiştirmeler öğrencinin motivasyonunu artırır. “Sen bu işi yapabilirsin” gibi destekleyici ifadeler öğrencinin kendine olan inancını artırır (Bandura, 1997).
4. Kaygı Yönetimi Tekniklerinin Öğretilmesi
Nefes egzersizleri, gevşeme teknikleri, düzenli uyku ve beslenme gibi alışkanlıklar öğrencinin sınav kaygısını yönetmesine yardımcı olur (Spielberger, 1983). Ayrıca, zihinsel hazırlık süreçlerinde olumlu görselleştirme teknikleri de kullanılabilir.
5. Sınavın Hayattaki Tek Ölçüt Olmadığını Hatırlatmak
Sınavın önemli olduğu kadar, hayatta birçok başarının farklı yollardan da elde edilebileceği öğrenciye sık sık hatırlatılmalıdır. Bu, sınavın “ya hep ya hiç” algısından sıyrılmasına yardımcı olur (Erkan & Kırcaali-İftar, 2009).
6. Destekleyici Bir Çevre Oluşturmak
Öğrencinin ders çalışabileceği sessiz ve düzenli bir ortam sağlamak kadar, duygusal olarak kendini güvende hissedeceği bir aile ve arkadaş çevresi oluşturmak da destek sürecinin önemli bir parçasıdır.
Kaynakça
Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. New York: Freeman.
Erkan, S., & Kırcaali-İftar, G. (2009). Sınav kaygısı düzeyinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(1), 373-385.
Rogers, C. R. (1980). A Way of Being. Boston: Houghton Mifflin.
Spielberger, C. D. (1983). Manual for the State-Trait Anxiety Inventory (STAI). Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.
Yıldırım, İ. (2014). Üniversite öğrencilerinde sınav kaygısı: Psikolojik sağlamlık ve sosyal destek ile ilişkisi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 47(1), 221-237.